De horizontale of verticale afstand tussen vliegtuigen tijdens de vlucht wordt aangeduid als 'separatie'. De minimale separatie is bedoeld om het verkeer veilig te laten verlopen en daarbij de capaciteit van het luchtruim optimaal te kunnen benutten.
De luchtverkeersleiding is verantwoordelijk voor het handhaven van de minimale onderlinge separatie tussen verkeersvliegtuigen die zich in het onder hen vallende verkeersgebied bevinden. Wanneer twee vliegtuigen ondanks de separatieminima te dicht bij elkaar komen dan is er sprake van een separatieonderschrijding ofwel verlies van afstand.
De criteria voor de minimale separatie zijn zodanig ontworpen dat er voldoende tijd is om het verlies van de minimale afstand of hoogte te herstellen. Een verkeersleider doorloopt in korte tijd een aantal stappen:
Om een separatieonderschrijding te voorkomen heeft een luchtverkeersleider diverse technische en procedurele vangnetten die hem kunnen waarschuwen als vliegtuigen te dicht bij elkaar dreigen te komen, zoals STCA (link). Ook waarschuwingsmiddelen aan boord van vliegtuigen zoals TCAS (link) kunnen bijdragen aan het voorkomen van een separatieonderschrijding.